Każde leczenie stomatologiczne musi zostać poprzedzone dokładną diagnostyką. Na szczęście rozwój technologii umożliwia wykonanie nieinwazyjnego badania, które daje klarowne i jednoznaczne wyniki. Tym badaniem jest tk stomatologiczne, czyli stomatologiczna tomografia komputerowa. Co trzeba o niej wiedzieć? Czy przeprowadzanie jej jest bezpieczne? Czy są sytuacje, w których tomografia jest niewskazana?
Co to jest tomografia stomatologiczna (TK)?
Kiedyś obrazowanie stomatologiczne polegało na wykonywaniu zdjęć rentgenowskich, które umożliwiają obserwację szczęki i zębów w odcieniach czerni i bieli. W zależności od gęstości tkanki odcień zmienia się i wprawne oko specjalisty potrafi wyodrębnić najważniejsze cechy obrazu. Zdjęcia można wykonywać poszczególnym zębom albo w formie panoramy, która obejmuje cały łuk zębowy. Obie te formy są bardzo przydatne, ale nie są idealne, bo przedstawiają obraz 2D. W związku z tym diagnostyka nie może być pełna, a stomatolog nie ma wszystkich niezbędnych informacji do postawienia diagnozy czy wdrożenia leczenia. Zdecydowanie lepszą alternatywą jest tk stomatologiczne, które umożliwia lepsze i dokładniejsze przyjrzenie się zębom oraz przestrzeniom pomiędzy nimi. Obrazowanie tkanek w trzech płaszczyznach może być podstawą do przeprowadzania specjalistycznych i zaawansowanych zabiegów stomatologicznych.
Koniecznie trzeba podkreślić, że tk stomatologiczne wykorzystuje do obrazowania promieniowanie, które nie jest w pełni obojętne zdrowiu człowieka. Z tego powodu nowoczesne maszyny diagnostyczne są tak projektowane, by możliwe było skrócenie czasu potrzebnego do wykonania badania. Z perspektywy pacjenta tomografia jest całkowicie bezbolesna i do tego szybka. Warto też podkreślić, że nie trzeba się do niej specjalnie przygotowywać np. poprzez pozostawanie na czczo. Dzięki temu można ją wykonać nawet podczas wieczornej wizyty u stomatologa.
Dlaczego tomografia jest ważna w stomatologii?
Przede wszystkim badanie tomografem stomatologicznym pozwala na dokładniejsze i wierniejsze obrazowanie jamy ustnej. To bardzo ważne zwłaszcza w przypadku przygotowania do wykonania precyzyjnego zabiegu. Stomatolog nie może przecież zgadywać, co znajduje się pomiędzy zębami czy też jak przebiegają korzenie poszczególnych zębów. By zabieg mógł być bezpieczny, nie może być żadnych wątpliwości. Stąd też tomografia, która umożliwia dokładne obrazowanie w trzech płaszczyznach, jest najlepszym znanym dotąd rozwiązaniem. Niektóre programy wykorzystywane do tomografii komputerowej umożliwiają także symulację zabiegu, który dopiero ma zostać przeprowadzony. Przykładowo można w symulacji nałożyć na obraz implant zębowy, który ma później zostać wstawiony. Dzięki temu stomatolog może zostać przygotowany na wystąpienie ewentualnych komplikacji podczas zabiegu.
Tk stomatologiczne bardzo przydaje się przy ocenie zmian okołozębowych oraz przy określeniu odmian rozwojowych u poszczególnych pacjentów.
Czasami dla lepszego obrazowania stomatolog decyduje się na wykorzystanie protezek ze znacznikami. Są one produkowane z materiału zbliżonego do tkanki ludzkiej, który w obrazowaniu jest trudny do odróżnienia od kości. Badanie z tymi wstawkami wykonuje się po to, by móc lepiej przewidzieć, jak zmieni się układ zębów już po zastosowaniu leczenia. To zmniejsza ryzyko wystąpienia komplikacji po leczeniu, więc wpływa na podniesienie bezpieczeństwa pacjenta.
Czy tomografia stomatologiczna jest bezpieczna
Badanie tk stomatologiczne jest wykonywane zdecydowanie rzadziej niż zdjęcie rentgenowskie. Wynika to przede wszystkim z faktu, że jest ono droższe, a tak dokładny obraz szczęki nie jest niezbędny np. do ekstrakcji zęba czy leczenia kanałowego. Stąd też jest ono zarezerwowane raczej dla poważniejszych przypadków. Warto jednak podkreślić, że ograniczenie w jego wykonywaniu nie oznacza jednak, że jest ono niebezpieczne. Tomografia wykorzystuje promieniowanie, które jest szkodliwe dla człowieka. O tym, że jego działanie może mieć negatywne skutki, wiemy już od wielu lat. Równocześnie trzeba jednak pamiętać, że nowoczesne tomografy komputerowe wykorzystują niewielką dawkę promieniowania, a ekspozycja na nie zwykle wynosi tylko kilka sekund.
Nie ma powodu, by badanie miało trwać długo, bo wszystkie niezbędne dane mogą zostać zebrane w bardzo krótkim czasie. Z tego powodu można śmiało powiedzieć, że tomografia jest bezpieczna dla pacjentów, choć nie jest zalecana kobietom w ciąży (zwłaszcza w pierwszym trymestrze). Nie należy jednak przeprowadzać tomografii wiele razy w krótkich odstępach czasu. W wyniku takiego działania może dojść do tego, że sumaryczna ekspozycja na promieniowanie będzie dość długa i będzie stanowiła realne zagrożenie dla zdrowia. Z tego powodu stomatolog przed skierowaniem na wykonanie badania tomografem najczęściej pyta, kiedy zostało ono wykonane poprzedni raz. W ten sposób zmniejsza się prawdopodobieństwo wystąpienia komplikacji. Trzeba też podkreślić, że obraz widoczny w tomografie nie zmienia się na tyle szybko, by był sens wykonywać badanie regularnie.
