Warto systematycznie dbać o higienę jamy ustnej, żeby uchronić się przed przykrymi dolegliwościami takimi jak nieprzyjemny zapach z ust, biały nalot na języku, czy też ból języka i dziąseł. Są to charakterystyczne objawy chorobowe grzybicy, czyli zakażenia drożdżakami z rodzaju Candida. Infekcję tę określa się jako kandydoza. Czynniki sprzyjające jej rozwojowi to m.in. spadek odporności organizmu oraz niedobory witamin i minerałów. Jakie są dodatkowe objawy kandydozy jamy ustnej? Czy pacjent może stosować leczenie domowe? Co jeszcze sprzyja rozwojowi grzybicy jamy ustnej? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdziesz w tym tekście.
Grzybica jamy ustnej – powody występowania i sposoby diagnostyki
Grzybica jamy ustnej może wystąpić praktycznie u każdego. Przyczyny jej rozwoju są różne. Zależą od stylu życia, braku prawidłowej higieny, a także nieodpowiedniej i niewłaściwie zbilansowanej diety. W niektórych przypadkach kandydoza pojawia się z przyczyn niezależnych od pacjenta np. kiedy przyjmuje on farmaceutyki, które mogą wywołać grzybicę.
W przypadku zaobserwowania u siebie niepokojących objawów w obrębie jamy ustnej zazwyczaj najlepszym rozwiązaniem jest udanie się na wizytę do lekarza. Po dokonanych badaniach będzie on mógł postawić diagnozę powstania dolegliwości, co pozwoli określić przyczyny grzybicy jamy ustnej i ustalić odpowiednie kroki naprawcze. Nieleczone zakażenie może doprowadzić do nasilenia się objawów i sprzyjać rozwojowi innych groźnych dla organizmu chorób.
Czym jest grzybica jamy ustnej?
Grzybica jamy ustnej określana jest jako kandydoza. Inna nazwa tego schorzenia to drożdżyca. Jest to groźna dla organizmu zakaźna choroba, którą wywołują grzyby należące do rodzaju Candida. Głównie są to Candida albicans. Warto zaznaczyć, że do zakażenia może też dojść w wyniku działania również takich drożdżaków jak Candida krusei, Candida glabrata oraz Candida tropicalis. Grzyby te uaktywniają swoją destrukcyjną działalność na skutek pewnych bodźców np. przyjmowanych leków, czy też osłabienia funkcjonowania układu immunologicznego. Bardzo charakterystycznym objawem zakażenia jest pieczenie w kącikach ust. Tę nieprzyjemną, bolesną i dokuczliwą dolegliwość popularnie określa się jako zajady. Niekiedy kandydoza objawia się tylko w obrębie jamy ustnej, co świadczy o jej pierwotnym charakterze. Natomiast tzw. wtórna grzybica jamy ustnej powoduje, że symptomy choroby widoczne są także na błonach śluzowych oraz powierzchni skóry pacjenta i dotyczą także innych narządów.
Grzybica jamy ustnej – przyczyny
Główną przyczyną występowania grzybicy jest nadmierne namnażanie się drożdżaków. W normalnych warunkach bytują one na skórze, a także błonie śluzowej będąc składnikiem flory jamy ustnej u większości populacji, nie wywołując żadnych negatywnych skutków. Jednak, gdy organizm staje się osłabiony w wyniku spadku odporności, wtedy dochodzi do zakażenia co sprzyja ich rozwojowi. W takiej sytuacji pojawiają się nieprzyjemne objawy, które powodują dyskomfort i gorsze samopoczucie.
Do przyczyn, które sprzyjają obniżeniu odporności organizmu i rozwojowi grzybicy przede wszystkim zalicza się:
– brak prawidłowej higieny jamy ustnej,
– próchnicę zębów – ta przyczyna może powodować rozwój grzybicy jamy ustnej u dzieci i dorosłych, dlatego nawet przy niewielkich ubytkach należy zgłosić się do stomatologa,
– nadmierne i zbyt częste używanie płynów do płukania jamy ustnej, które mają działanie przeciwbakteryjne,
– przyjmowanie leków – leki immunosupresyjne oraz preparaty sterydowe, które podaje się w formie wziewnej, a także cytostatyki oraz antybiotyki mogą spowodować obniżenie odporności organizmu,
– tabletki antykoncepcyjne – doprowadzają do zmian hormonalnych, co z kolei może wpływać na zaburzenie naturalnej równowagi w jamie ustnej,
– okres ciąży – zaburzenia hormonalne wpływają na występowanie infekcji grzybiczych w jamie ustnej,
– leczenie nowotworów – stosowanie radioterapii oraz chemioterapii znacząco osłabia odporność organizmu,
– cukrzyca – osoba zmagająca się z tą chorobą jest bardziej podatna na infekcje,
– zaburzenia w obrębie jamy ustnej – należy tu wymienić zmniejszoną ilość wydzielina śliny i suchość w ustach, zmiany oraz zaburzenie równowagi biologicznej mikroflory jamy ustnej,
– urazy jamy ustnej – do zakażenia grzybicą może dojść na skutek niewielkich urazów spowodowanych przez aparaty ortodontyczne (protetyczne zapalenie jamy ustnej) oraz protezy zębowe, zwłaszcza ruchome,
– niewłaściwa dieta – niedobory składników odżywczych, zwłaszcza witaminy C, kwasu foliowego oraz żelaza, a także spożywanie cukru w nadmiarze, może doprowadzić do namnażania się drożdżaków,
– palenie papierosów – ślina staje się gęstsza, co prowadzi do suchości, która sprzyja rozwojowi grzybicy i zapaleniu jamy ustnej,
– nadmierne spożywanie alkoholu – substancje w nim zawarte wpływają na podrażnienie błony śluzowej,
– podeszły wiek – mniejsza odporność na infekcje.
Jakie są objawy grzybicy jamy ustnej?
Objawy grzybicy jamy ustnej są łatwe do zauważenia. Pojawia się biały śluzowy nalot na języku i podniebieniu oraz przełyku. Pacjent może odczuwać pieczenie i suchość w gardle. W kącikach ust występują bolesne pęknięcia (zajady), pojawia się swędzenie. Szczególnie u dzieci mogą zdarzyć się białe pleśniawki (przypominają zsiadłe mleko) w przypadku ostrego zapalenia jamy ustnej. Charakterystyczne objawy grzybicy to również linijny rumień dziąsłowy oraz środkowe, romboidalne zapalenie języka. Wyczuwalny jest też nieprzyjemny zapach z ust. Czasami pacjent skarży się na ból języka i dziąseł oraz zaczerwienienie jamy ustnej.
Jak diagnozuje się grzybicę jamy ustnej?
Drożdżycę jamy ustnej lekarz diagnozuje podczas wywiadu z pacjentem. Może też zlecić odpowiednie badania. W takim przypadku wykonuje się badanie mykologiczne. Wykorzystuje się do niego materiał pobrany z tylnej ściany gardła pacjenta.
Leczenie i profilaktyka grzybicy jamy ustnej
Grzybicze zapalenie jamy ustnej wymaga wykonania badania mykologicznego z antymykogramem. Dzięki temu leczenie ogólne, będzie mogło uwzględnić zastosowanie leków, które pozwolą zwalczyć drożdżaki. Najczęściej stosuje się miejscowe preparaty przeciwgrzybicze. Są to maści oraz płyny, które powinny przynieść zmniejszenie objawów. Jeśli to nie następuje, wtedy lekarz przepisuje leki podawane doustnie.
Proces kuracji wymaga wykonywania zaleceń specjalisty. Chory powinien wykluczyć z diety produkty zawierające cukier, a także zrezygnować z używek, czyli palenia papierosów i spożywania alkoholu. Leczenie grzybicy jest długotrwałe, dlatego warto wiedzieć, że zmiana nawyków może przynieść poprawę. W innym przypadku zakażenie może rozprzestrzenić się na cały organizm.
Jakie są domowe sposoby na grzybicę jamy ustnej?
W leczeniu grzybicy ważna jest nie tylko farmakoterapia. Liczy się też zaangażowanie pacjenta i wprowadzenie zmian, które przyspieszą proces leczniczy. Jeśli dojdzie do zaniedbań, wtedy inne narządy też mogą zostać zaatakowane przez drożdżaki. Ważne jest zatem, żeby szczególnie w tym okresie dbać o prawidłową higienę jamy ustnej. Jeśli pacjent posiada protezy, to najlepszym sposobem będzie ich wymiana na nowe. Jeśli nie ma przeciwwskazań, to można zastosować płukanki gardła z wykorzystaniem olejku z drzewa herbacianego.
Jaką dietę stosować w grzybicy jamy ustnej?
W walce z grzybicą jamy ustnej pacjent powinien ograniczyć podaż węglowodanów i na czas leczenia odstawić cukry, dzięki czemu grzyby chorobotwórcze nie będą się namnażać. Niewskazane są również słodzone napoje, piwo, alkohole, produkty wysoko przetworzone, wyroby zawierające białą mąkę, sery posiadające w swoim składzie grzyby, a także owoce będące bogatym źródłem cukru. Spożywać natomiast warto naturalne probiotyki zawarte w jogurtach, kefirach i kiszonkach. W menu mogą się znaleźć produkty białkowe, pełnoziarniste, zdrowe tłuszcze, lekkostrawne warzywa, a także chude mięso i chude ryby. W wyleczeniu pomaga nawadnianie organizmu, czyli wypijanie wody oraz wywarów na bazie ziół.
